Tikler, DSM-IV tanı ölçütünde normal davranışı andıran, istem dışı, ani ve tekrarlayıcı şekilde ortaya çıkan hareket ya da sesler olarak tanımlanmaktadır (APA, 2000).
Çocuklarda tikler; göz, baş, ağız hareketleri, el, bacak ve ayak hareketleri, yüz buruşturma, karın kasma, kendine ezim davranışı, dokunma, koklama, tükürme vb. şekillerde görülebilir. Tik bozukluğuna eşlik eden diğer bozukluklar DEHB (dikkat eksikliği ve hiperaktivite), OKB (obsesif-kumpulsif bozukluk) , KKB (karşıt olma-karşı gelme bozukluğu ) ve depresif bozukluktur. En çok görülen ise DEHB dir.
Tikler kızlara oranla erkek çocuklarında 3 kat daha fazla gözlenmiştir (Hesapçıoğlu S, Tural M, Kandil S). Yine aynı araştırma ailelerin tik bozukluğuyla karşılaştıklarında erkek çocuklarına oranla kız çocuklarında daha erken çözüm arayışına girdiklerini yani doktora başvurduklarını söylüyor.
Tiklerin tedavisi edilebilmesi için nasıl başladığı, ne kadar süredir var olduğu, hangi durumlarda tiklerin ortaya çıktığı, ailede psikolojik rahatsızlıkların var olup olmadığı bilinmelidir. En genel tedavi şekli tik oluşmasına neden olan durumları bulup ortadan kaldırmaya çalışılmasıdır. Bunun yanında çocuğa kaygıyla baş edebilmesi için destek olunmalı, strese engel olunmalı, tikle mücadele ederken hoşgörü gösterilmelidir.
Diğer önemli konu ise ebeveynin çocuğun durumuna bakış açısıdır. Bazen aileler, çocukların ilgi çekmek, yaptığı yaramazlığı örtbas etmek için böyle davrandığını düşünebiliyor. Bu sebeple tik bozukluğu tedavisi için başvuruda bulunmayabiliyor. Tik davranışı devam ettikçe çocuğun inadına yaptığını düşünüp şiddete varan, yanlış tepkiler verebiliyor.
Tik bozukluğunun başlangıcında çocuğa verilen tepkiler çok önemlidir. Çocuk istemsiz davranışları nedeniyle yargılanır, aşağılanır ve hor görülürse strese girer ve tiklerin görülme sıklığı artabilir. Kaygı, tik bozukluğu olan çocukta çok büyük etkilere sebep olur. Tiklerle mücadele edebilmek için mutlaka psikolojik destek alın, bazı durumlarda çocuğun ilaç kullanması da gerekebilir. Eğer böyle bir durumdan muzdarip iseniz siz de profesyonel yardım için başvurabilirsiniz.
Ayşegül TETİK BANKOĞLU
Pedagog-Psikolojik Danışman
