Öfke, insanın rahatsız edici bir duruma, bir olaya ya da bir kişinin davranışlarına karşı gösterdiği heyecan türü tepkidir (Velioğlu, 1991). Diğer bir tanıma göre öfke, incindiğimizin, haklarımızın çiğnendiğinin, istek ve ihtiyaçlarımızın engellendiğinin ve bir şeyin doğru olmadığı konusunda verilen bir mesaj olarak tanımlanmaktadır (Lerner, 1996).
Öfke, tüm insanlığın yaşadığı normal bir duygudur. Öfkenin nedenlerine baktığımızda engellenme,kışkırtma, tehdit ve düşünce yapısı en başta gelmektedir. Öfke duygusu çoğu zaman düşmanlık ve saldırganlıkla karıştırılmaktadır. Oysa ki öfke, düşmanlık ve saldırganlıktan daha basit, yoğunluğu huzursuzluktan kızgınlığa kadar değişebilen, geçici ve insani bir duygudur. Öfkeye neden olan birçok faktör vardır ve bu nedenle öfke tek başına incelenmemelidir. Bir diğer önemli konu ise öfkenin nasıl ifade edildiğidir. Öfkenin dile getirilmesi sözle söyleme, bağırma, vurma, şiddet ve düşmanlık şeklinde olabilmektedir. Öfkenin yaşanabilir ve insani bir duygu olduğunu kabul etmeyenler genellikle öfkelerini paylaşmaz ve içinde tutar. Bireyin bünyesinde ifade edilmeden biriken öfke zamanla kişiliği tehdit etmeye başlar ve düşmanlık ve saldırganlık duygusunu ortaya çıkar.
Öfke, saldırganlık ve düşmanlıktan daha basittir ancak çoğu zaman doğru ifade edilmeyen ve muhatabına iletilmeyen öfke saldırganlık ve düşmanlığı tetikler. Öfkenin doğru bir şekilde ifade edilmesi için,
-Öfkenin sağlıklı ve insanca bir duygu olduğuna kendinizi inandırın, öfkenizden korkmamayı öğrenin.
-Kendinizi iyi ifade ettiğinizden emin olun.
-Kendinizi ifade edebileceğimiz bir ortam yoksa ya da anlaşılmadığınızı düşünüyorsanız uygun bir ortam oluşuncaya kadar bekleyiniz, sükuneti koruyunuz. Gerekirse bulunduğunuz ortamı değiştiriniz.
-Derin nefes alarak vücudunuzu gevşetin.
-Tartışmanın kavgaya dönüşeceğini hissediyorsanız uzak durun.
-Bazı durumları göz ardı edin. (Çocukların odasının dağınık olması sizi öfkelendiriyorsa kapıyı kapatın ve görmezden gelin.)
– Çevresel olaylar, bilişsel durumlar ve yapılanmalar, fizyolojik uyarılma halini destekleyen faktörlerdir. Şimdiye kadar öfkenizi nasıl ifade ettiğinizi, hangi durumların sizi ısrarla rahatsız ettiğini belirleyin.
Tüm söylenenlere rağmen öfkenizi kontrol edemiyorsanız, öfkeniz saldırganlık ve düşmanlığa dönüşüyorsa, kendinize ya da başkalarına zarar veriyorsanız psikolojik destek almanın zamanı gelmiştir. Eğer kendi başınıza öfkenizin üstesinden gelemiyorsanız, gevşeme egzersizleri ve diğer yöntemler yeterli olmuyorsa ruh sağlığı uzmanlarıyla görüşmenizde fayda var.
Ayşegül Tetik Bankoğlu
Psikolojik Danışman-Aile Danışmanı
