Kaygı, kişinin bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı bedensel, duygusal ve zihinsel aşırı uyarılmışlık halidir. Sınav kaygısı ise kişinin yaklaşan sınava, gereğinden fazla strese girerek başarabileceğinin altında sınav puanı elde etmesiyle sonuçlanan bir aşırı uyarılmışlık halidir.
Sınav kaygısı düşük şiddette ise faydalıdır. Bu durumda öğrenci
-Dikkatlidir, odaklanabilir.
-Çalışma düzenini ayarlar.
-Zamanını iyi kullanabilir.
-Hatırlamasını kolaylaştırır.
-Uyarıcı etkisi vardır.
Kaygı artıkça maalesef kişinin performansı olumsuz etkileniyor. Bildiği konulardaki soruları yapamama, sürenin hızlı ilerlediğine kendisinin testi yetiştiremeyeceğine dair düşüncelerin oluşması ve soruyu boş bırakma, yanlış yapabileceği düşüncesiyle aynı soruyu tekrar tekrar okuma gibi davranışlar olabiliyor. Bunlar da kişiden beklenen performansın altında sınav sonucu almasına neden oluyor.
Yoğun Kaygı
-Dikkatin dağılmasına ve yaşanan bedensel tepkilere( titreme, terleme, çarpıntı, bulantı v.s) odaklanmaya
-Konsantrasyon güçlüğüne
-Karar verme güçlüğüne
-Zaman algısının bozulmasına
-Organize olamamaya
-Düşüncelerin çarpıtılmasına neden olur.
Peki sınav kaygısı yaşadığınızı nasıl anlarsınız?
-Sınavda aklınız durmuş gibi oluyorsa, zihniniz bulanıklaşıyorsa,
-Dikkatsizlik yüzünden hatalar yapıyorsanız,
-Çalıştığınız konuları hatırlamakta zorlanıyorsanız,
-Kolay sorular bile zor ve karmaşık geliyorsa,
– Sınav öncesinde ve esnasında terleme titreme çarpıntı,
-Ağız kuruluğu mide bulantısı gibi şikayetleriniz varsa sınav kaygısı yaşıyorsunuz.
Sınavla ilgili yoğun beklenti, duygusal yükün artmasına yol açarsa öğrenci karamsarlık ve bıkkınlık yaşayabilir. Bu durum umudunu yitirmesine yol açar ve çaresizlik hissettirir, çalışmayı ve mücadeleyi bırakabilir.
Sınav kaygısından kurtulmak için neler yapılabilir?
- İyi bir uyku, doğru beslenme (kafein gibi uyaran içeren yiyecek ve içeceklerden uzak durmalı)
- Geçmişte yaşanmış olumsuz durumlar düşünülmemeli (kötü geçen bir deneme gibi) olumlu düşünülmeli
- Sınavı kazanmak bir zorundalık değil (sınavı kazanmam lazım) sınavı kazanmak bir istek olmalı (sınavı kazanmak istiyorum)
- Sınav öncesinde arkadaşlarla kaygı veren konuşmalar yapılmamalı, uzak durmalı
- Sınav sonucu sizin kişiliğinizle alakalı değildir, sınav sizin bilginizi ölçmektedir.
- Mükemmeliyetçiliğe saplanmayın, full çıkarmamak sizin yetersiz olduğunuzu göstermez.
Sınav esnasında yapılacaklar
- Sınav sırasında heyecanınız olursa bunu sınava giren diğer kişilerinde yaşadığını unutmayın.
- Sınav sırasında heyecanınızı kontrol için derin nefes egzersizi yapmayı unutmayın.
- Sınavda elinizden gelenin en iyisini yapın ve olumlu düşünün.
- Gerçekçi olmayan olumsuz düşüncelerden uzak durun.
- Başarısızlığa değil başarıya odaklanın.
AİLELERE TAVSİYELER
- Sınavla ve çocuğunuzun başarısı ile ilgili kaygılarınızla çocuğunuzu boğmayın. KAYGI BULAŞICIDIR.
- Kendi özlemlerinizi, geçmişte yapamadığınız akademik hayallerinizi gerçekleştirmek için çocuğunuzu kullanmayın.
- Sıklıkla sınav üzerine konuşmayın, sadece bu konuyu konuşma gereği varsa konuşun.
- Sınav nedeniyle evde olağan dışı bir durum(eve misafir kabul etmeme, tv açmama) yaratmayın günlük rutin hayatınızı yaşayın, sınav da hayatın rutini.
- Çocuğunuzu diğer çocuklarla kıyaslamayın.
- Sınavı kazanmamak dünyanın sonu değildir, önce siz bunun farkında olun.
- Sınav bilgilerin test edilmesidir, kendini kanıtlamak için bir araç değildir, unutmayın.
- Çalışma isteği yaratmak için kaygı verici cümleler kurmayın “ Az kaldı ne çalışsan kardır, bizi utandırma” gibi.
- Çocuğunuz kaygılanıp bunu sizinle paylaştığında, “ boşver, ucunda ölüm yok ya” gibi cümleler yerine “Anlıyorum bu sınav seni kaygılandırıyor” gibi anlayışlı, empatik cümleler kurun, ilgiyle dinleyin.
Ayşegül TETİK BANKOĞLU
Psikolojik Danışman- Aile Danışmanı
